Foru Aldundiaren Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako V. Planak 101 neurri proposatzen ditu lurraldearen gizarte premiei erantzuteko - laia

 Gobernu Kontseiluak aste honetan Foru Aldundiaren Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako V. Plana (2022-2026) onetsi du. Planean 101 neurri proposatzen dira, egungo premia soziosanitarioei erantzuteko, bai eta aurreko planaren ebaluaziotik ondorioztatzen diren beste neurri batzuk ere. Dokumentuak kontuan hartu ditu Emakumeen eta gizonen berdintasunerako eta emakumeen aurkako indarkeria matxistarik gabeko bizitzentzako Legean egindako aldaketak eta Euskadiko Berdintasun Planean definitutako ildoak.

Dokumentu hau egiteko, foru erakundeak hainbat sailen, udaletako eta kuadrilletako berdintasun teknikarien eta Arabako emakume elkarteen laguntza izan du. Plan berri honek lau urteko indarraldia du.

Aurreko planarekiko berritasunen artean, berdintasun politika publikoak gidatuko dituzten printzipio berriak sartu dira, hala nola intersekzionalitatea. “Horrek esan nahi du desberdintasuna eta diskriminazioa eragiten duten faktoreak ikusarazten lagunduko duen begirada bat sartzen dela, kontuan hartuta pertsonen aniztasuna sexu/generoari, genero identitateari edo sexu orientazioari, dibertsitate funtzionalari, arrazializazioari, erlijioari, adinari, jatorriari, migrazioari edo beste inguruabar fisiko batzuei dagokienez” azaldu du Ainhoa Campo Berdintasuneko eta Giza Eskubideetako zuzendariak.

Baita giza garapen iraunkorraren printzipioa ere, giza garapen globalean ingurumenaren, gizartearen, ekonomiaren eta emakumeen eta gizonen arteko berdintasunaren dimentsioak txertatzen direla agerian uzten duena. Emakumeen aurkako indarkeria matxista desagerrarazteaz gain, non berdintasunaren arloko aurrerapen guztiak hura desagerraraztera bideratuta baitaude, era berean, egungo eta etorkizuneko erronkei aurre egiteko lankidetzaren balioan nabarmentzen duen lurralde ikuspegia txertatzen da.

V. Planak aurrekoaren antzeko egitura du, lau ardatzetan antolatuta, egungo testuinguruari erantzuten dioten programa eta neurri berriekin.

Gobernu Ona da lehen ardatza, Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako Erakunde arteko Batzordearen esparruan Euskal Administrazio Publikoek adostutako berdintasun politiken kalitate estandarren berrikuntza gisa gehitzen dena. Horrek, praktikan, berdintasun politikak garatzeko baliabide ekonomikoak, giza baliabideak eta baliabide teknikoak indartzea dakar. Lan esparru horretan, konpromisoa eta laguntza areagotuko zaie kuadrilla eta udalerriei eta Arabako Lurralde Historikoko berdintasun teknikarien sareari laguntza ematen jarraituko da. Ardatz honetan, honako neurri hauek nabarmentzen dira:

• Lurraldean esku hartzeko eredua finkatzeko estrategia bat diseinatzea, AFAko Berdintasun, Lankidetza eta Kulturartekotasun Zerbitzuaren eta kuadrilletako Berdintasun Zerbitzuen jarduera programak koordinatuz.
• Urtero, mainstreaming estrategia ezartzeko eta lurraldean gobernu ona garatzeko laguntza eta aholkularitza ematea, kalitate adierazleen urteko aurrerapenean zehaztuta.
• AFAren Berdintasunerako Foru Kontseilua eraldatzeko prozesu bat garatzea, kontseilu horri izaera estrategikoagoa eta eragiteko gaitasun handiagoa emateko.

Bigarren ardatza ahalduntzeari buruzkoa da, eta, bereziki, ahalduntze ekonomikoari buruzkoa, Euskal Autonomia Erkidegoko Berdintasun Planaren planteamenduarekin bat datorren ikuspegi batetik. Hiru helburu lortu nahi dira emakumeen independentzia ekonomikoa eta, beraz, emantzipazio soziala bultzatzeko, arreta berezia jarriz denboraren, zainketen eta ordaindu gabeko ekonomia erreproduktiboaren arrakalarekin lotutako jarduketetan.  Horretarako, pobrezia arriskuko egoerak identifikatzea, emakumeen ekintzailetza ekonomikoa sustatzea eta pobrezia egoera lokal/global egoeratik ikusaraztea eta salatzea proposatzen da. Aurreikusitako jardueren artean, honako hauek proposatzen dira:

• Kuadrilletan emakumeen elkarte sareari zuzendutako tresna digitalei buruzko etengabeko prestakuntzaren eredu bateratua abian jartzea
• Arabako Foru Aldundiaren bizikidetzarako eta aniztasunerako estrategian genero ikuspegia txertatzea, estereotipoek eta zurrumurruek emakume etorkinen bizitzan eragiten dituzten askotariko inpaktuak identifikatuz
• Etorkizuneko sektoreetan (adimen artifiziala, robotika, etab.) emakumeen ekintzailetza sustatzea. eta eragileekin lankidetzan aritzea, emakumeek industrietan duten lidergoa eta gobernu organoetan duten parte hartzea sustatzeko.
• Emakume enpresaburuen sareak sustatzea, eta, aldi berean, enpresa arloan betetzen duten zeregina ikusaraztea eta balioestea.
• Emakumeen memoria egitea eta berreraikitzea Arabako historiaren kontakizun eta imajinario kolektiboan.

Hirugarren eta laugarren ardatzak

Emakumeen aurkako indarkeria matxista desagerraraztea da hirugarren ardatza, eta esku hartzeko hiru programatan antolatutako jarduerak biltzen ditu. Ikerketari, sentsibilizazioari eta prestakuntzari buruzko programaren helburua da kontzientzia sozial bat sortzen laguntzea, emakumeen aurkako indarkeria matxista giza eskubideen urraketatzat hartuko duena.

Detekzioarekin, arretarekin, erreparazioarekin eta ahalduntzearekin lotuta dagoen ardatzaren helburua da profesionalek eta herritarrek babesa emateko sare bat eraikitzea. Horretarako, funtsezkoa izango da kontrol eta indarkeria jokabideak goiz detektatzeko tresna eta prozedura egokiak garatzea, bai eta biktimei arreta konpontzailea eta ahalduntzailea emango dien erakunde laguntzako sistema bat ere.  

Eta, bestetik, erakundeen arteko koordinazio programa, non “emakumeen aurkako indarkeriaren aurrean erakunde publikoen jarduera koordinatuak eta eraginkorrak garrantzi berezia duen” adierazi du Aldundiko arduradunak, zeinaren helburua baita lan sistemen hobekuntzan eta baliabideen kudeaketa eraginkorrean aurrera egitea. Hauek dira ardatz honi atxikitako neurrietako batzuk:

• Indarkeria matxista desagerrarazteko sentsibilizazio eta prebentzio jarduerak diseinatu eta ezartzea gizon eta mutil gazteentzat.
• Herritarrei zuzendutako gida bat argitaratzea, indarkeria matxista zer den eta egoera horietan zer egin behar den azaltzeko.
• Berdintasunaren aldeko Gizonen Elkartearekin lankidetza garatu eta bultzatzea, gizonak sentsibilizatzeko, jokabide matxistak desagerrarazteko eta gizon bortitzak artatzeko.
• Abian jartzea sexu indarkerian espezializatutako 24 orduko krisi zentroa.

Eta, azkenik, laugarren ardatzak zaintzen antolaketa soziala jorratzen du. Ardatz honetan jasotako neurriak premisa batetik abiatzen dira, eta Ainhoa Camporen ustez, “hori ulertzeko modu berri baterantz eboluzionatzen eta eraldatzen ari da zainketen eredu soziala. Eta hori horrela da lurraldean zainketen eremua osatzen duten hiru motetan oinarrituta: instituzionala, profesionala eta profesionalak ez diren zainketak”. Horregatik, Planak estrategia bat planteatzen du, hiru programatan oinarrituta lan egiteko aukera ematen duena, diagnostikatzeko, ikusarazteko eta zainketak balioesteko eta hobetzeko. Ardatz honi lotutako ekintza nagusien artean, honako hauek nabarmentzen dira:

•  GOFEren erabiltzaile, familia eta profesionalentzako prestakuntza ekintzak garatzea, Gizarean informazioa, ikaskuntza eta trebakuntza emateko.
• Laguntza behar duten pertsonen zaintzaile profesionalei laguntza eta prestakuntza ematea etxean, eta haien zailtasun nagusiak jasotzea.
• ETXEAN BAI programa abian jartzea eta garatzea, mendekotasuna duten pertsonek beren etxeetan bizitzen jarraitzeko duten nahiari erantzuteko, zerbitzu eta produktu berritzaileen eta teknologia berrien garapenaren bidez.

Berdintasunerako eta Giza Eskubideetarako foru zuzendariarentzat “apustu garbia egiten dugu berdintasunaren alde, eta, horretarako, aste honetan Berdintasunerako V. Plana onetsi dugu, gure lurraldean beharrezkoa den gizarte eraldaketa bultzatzeko, benetako berdintasun eraginkorrerako bidean”.