Plazara - laia

Jardunaldia Arabako Foru Aldundiko Berdintasun eta Giza Eskubideen Zuzendaritzak eta GGKEen Koordinakundeak antolatu zuten. Horren helburua lankidetza feministaren kontzeptura hurbiltzea zen, baita hori garapenerako lankidetzako erakundeen eta aldundiaren beraren esku-hartzeetan nola sartu aztertzea ere.
 
Ponentzia nagusia Mercedes Ruiz-Gimenez Garapenerako Lankidetzan, Generoan eta Gobernagarritasunean adituak egin zuen. 45 urte baino gehiagoko esperientzia du, eta hainbat erakunde eta erakunderentzat lan egin du, bai Afrikan, bai Latinoamerikan.
 
Clara Murguialday ekonomialari feministak dinamizatu zuen lan-eremu kolektiboa, generoan eta garapenean aholkulari gisa lan egiten duena. Bere irakaskuntza-, ebaluazio- eta ikerketa-lana ikuspegi feminista lankidetza-politiketan eta emakumeak ahalduntzeko estrategietan txertatzean oinarritzen da.

Argazki-galeria

Vitoria-Gasteiz, 2023ko irailaren 13a. LAIA Emakumeen Jabekuntzarako eta Berdintasunerako Arabako Sareak ikasturte berria hasi du 132 jarduerarekin, gure lurraldeko kuadrilletan eta Trebiñun banaturik, desafio honekin: "elkarrekin biltzeko eta trukeak egiteko lekua izatea, feminismoan trebatzeko gunea, eta haurnartzeko eta errealitatearen beste ikuspuntu batzuk aurkitzeko eremua".

Jone Berriozabal Berdintasun, Euskara eta Gobernantza Saileko foru diputatuak aurkeztu du gaur goizean, Joana del Hoyo Berdintasun eta Giza Eskubideen zuzendariarekin batera, LAIAren zazpigarren edizioa abiarazten duten jardueren egutegia, "Arabako Foru Aldundiaren, Arabako kuadrillen, lurraldeko udal eta toki erakundeen, emakume elkarteen, mugimendu feministaren eta beste antolakunde eta pertsona batzuen ahaleginak batzen dituen proiektu integratzailea, partaidetzazkoa eta finkatua". Hori guztia, helburu honekin: "berdintasunean eta emakumeen ahalduntze pertsonal, kolektibo eta asoziatiboan aurrera egitea, eta, aldi berean, bereizkeriari aurre egiten dioten beste pertsona batzuk bereganatzea, hala nola LGTBIQ+ taldea".

Jone Berriozabalek azpimarratu duenez, LAIAk, bere hasiera-hasieratik, aliantzak ehuntzen dihardu, eta Araba lurralde bidezkoago eta berdinzaleago, askotariko eta indarkeriarik gabeko bihurtzeko beharrezkoak diren indarguneak eta sinergiak sortzen, prozesu kolektiboak eta elkarrizketarako, gogoetarako eta hazkunderako guneak finkatzeaz gainera. "Gure helburua emakumeen ahalduntze prozesu horietan lagun egitea da, haien partaidetza soziopolitikoa indartzen duten tresna eta ekimenen bitartez. Baita ere, emakumeekin eta gizonekin lan egitea, berdintasuna eta gizarte bidezkoagoa lortzeko", adierazi du foru diputatuak.

13.800 parte-hartzaile

2022/2023 ikasturtean, 13.800 pertsona baino gehiagok parte hartu zuten LAIAren jardueretan. Haietarik % 75 emakumeak izan ziren. Horregatik, "oraindik ere hobetzeko tarte handia dago Arabako mutilen eta gizonen partaidetzaren aldetik", adierazi du.

2023-2024 ikasturteari begira, LAIA 132 jarduerarekin abiatzen da, eta horiei beste batzuk gehituko zaizkie datozen hilabeteetan. Programazio "zabala eta askotarikoa" izango da, haren barruan izango baitira elkarrizketak, emakumeenganako indarkeriari buruz sentsibilizatzeko edo berdintasunaren inguruko antzerkia, topaketak, ikastaroak, jardunaldiak, ponentzia edo hitzaldiak, eztabaida eta solasaldiak, prestakuntza-lantegiak, zineforuma, irakurketa feministako klubak, berdintasunaren aldeko ibilaldiak, bakarrizketak, elkarlaneko horma-irudiak, kaleko ikuskizun eta jolas-jarduerak, hainbat kultura-adierazpenen bidez (musika, antzerkia, dantza, artea, literatura, zinema, etab.) genero berdintasuna sustatzeko jarduerak, eta emakumeek kiroletan parte hartzearekin loturiko jarduerak.

Nabarmentzekoak dira berdintasunaren aldeko eskualdeetako topaketak, dagoeneko kuadrilletarako erreferentziazko espazio bihurtu direnak. Haietan, sakonean lantzen dira berariazko gaiak, hala nola justiziaren desafioak indarkeria matxistari heltzean, Añanan, edo indarkeria matxistari heltzeko estrategiak, Lautadan.
Eskualdeetako topaketa horiez gainera, beste bi ekitaldi nabarmendu daitezke. Bihar, Euskadiko GGKEen Koordinakundeak "Lankidetza feminista mundua aldatzeko eredu berri bezala" izenburuaz antolatutako jardunaldia egingo da Burgelun. Eta larunbatean, Bastidan, Arabako Landa Inguruneko Emakume Sarearen urteroko 24. bilera egingo da. Bertan, adin guztietako emakume landatarren zahartze aktiboa aztertuko da, bai eta kulturarteko elkarbizitzaren desafioa ere, belaunaldien arteko ikuspuntutik.

Ahalduntze kolektiboa

Edizio honetan, Jone Berriozabalek baieztatu duenez, LAIAk "epe luzeagoko ahalduntze kolektiboa lortzeko espazioak" sortu nahi ditu, ez bakarrik jardueretan parte hartzen duten pertsonen banakako ahalduntzea. Hori da, hain zuzen, berdintasun espazioen eredua, zeinetan emakumeekin lan egiten den, haien jarduerak berdintasun politiketan integratzea ziurtatzeko. Esate baterako, Añana FEMprende, Añanako emakume ekintzaileak ahalduntzeko gunea. Hark jasotako balorazio onaren ondorioz, eredu horri jarraitu zaio Aiaraldean ere ezartzeko.

Espazio horien beste adibide batzuk honako hauek dira: indarkeria jasan duten eta indarkeria matxistatik bizirik irten diren emakumeei lagun egiteko Aguraingo programa, ikuspuntu feministatik zurrumurruen aurka jarduteko Artziniegako ekimena, adinduentzako "Polito zahartu" programa, Asparrenean eta Gesaltza Añanan, edo Gorbeialdeko maskulinitate berrien taldeak, besteak beste.

Baita ere, neska eta mutilak inplikatzen dituzten espazioak ere antolatu dira. Esate baterako, SexOka, Iruña Okako Udalaren sexualitateari buruzko aholku zerbitzua, 2021ean hasia eta funtzionatzen jarraitzen duena.

Berdintasun eta Giza Eskubideen Zuzendaritza Nelly Valencia Yulerekin bildu da. Nelly Kolonbiako Caucako Eskualde Kontseilu Indigenako kidea da. Bisita Aldundiak Mugarik Gabe erakundearen bidez babesten duen garapenerako lankidetza-proiektuaren ekintzen barruan kokatzen da, eta CRIC da proiektua Kolonbian gauzatzen duen erakundea.

CRIC Emakume Programaren koordinatzailea da 2017. urtetik 2019. urteko maiatzera arte. Gaur egun, kargu hori ere badu. Ekainaren amaieran CRICeko Kontseilari Nagusi izendatuko dute, Caucako hamaika herri indigenen erakunde autonomoko agintari gorena. Emakume Programari babesa ematen dio. Programa horretan emakumeak espazio desberdinetatik artikulatzeko aukera ematen duten ekimenak abiarazten eta babesten dira. Era berean, irakaskuntza-pedagogia gisa prozesua indartzen du, emakume indigenen barneko zein kanpoko ikusgarritasuna sustatzeaz gain.

Bisitan, Luz Evelia Pechene ere izan da, CRIC programaren agintari eta arduradun politikoa.

Arabako emakumeen eta Caucako emakumeen arteko ikaskuntzak eta zailtasunak trukatzeko bira gisa planteatzen da bisita. Bi erakundeen egitura ezagutzeko eta partekatzeko aukera eman du, eta arreta emakumeen giza eskubideen, indarkeria matxisten eta estrategien egoerari buruzko testuinguruan jarri du, baita LAIA, Arabako Foru Aldundiaren ahalduntzerako eskola ere.

2022-2023 ikasturtean hamabi klub desberdin egon dira martxan. Gaztelaniaz, "La hora violeta" izenburupean Arabako kuadrilla guztietan, eta, bestalde, Aiara, Lautada, Errioxa, Mendialdea, Gorbeialdea eta Gasteizko euskarazko klubak.

Larunbateko hitzorduari hasiera emateko, Montse Angulo Aiarako Udaleko Berdintasun zinegotziaren, Loli Muriel Aiarako Kuadrillako presidenteordearen eta Ainhoa Campo Berdintasun eta Giza Eskubideen foru zuzendariaren ongietorria izan zen.

Hirurek klubetako koordinatzaileen lana nabarmendu eta eskertu zuten, hau da, Bego Etayo, Matxalen Gaminde, Ainhoa Aldazabal eta Gemma Lasarterena, eta adierazi zuten “irakurketa feministako klubak ahalduntze feminista kolektiboko benetako sare bat direla, non emakumeok elkarri ahotsa ematen diogun, komunean eta desberdintasunean aitortzen dugun elkar; dena delakoa izanik dugun adin, lanbide, jatorri edo egoera soziala.”.

Bego Etayo izan zen Topaketara gonbidatua izen zen Karmele Jaiori hitza eman ziona. Karmele kazetaria izateaz gain, hainbat nobela, poesia eta libururen autorea da. Bere hizketaldia “Aitaren Etxea” liburuan zentratu zuen. Honakoa irakurle klubetan irakurri izan da, eta genero rolak eta estereotipoak, indarkeria matxista, maskulinotasunak , … jorratzen ditu.

Bere solasaldiaren ondoren, Matxalen Gamindek idazlearen eta Aiarako klubetako partaideen arteko elkarrizketari bide eman zion. Truke horretan, Aitaren etxea eta Isa Diez poeta laudiotarraren pasarteak irakurri ziren, eta Karmelek horiei buruzko gogoeta egin zuen.

Hitzaldia amaitu ondoren, Gasteizko Feminist Agenda euskarazko irakurketa taldeak, Gema Lasarte koordinatzailearekin batera, kafea eta mokadu goxo batek lagunduta 2022an sortu zuten Aitaren etxea erakusketa azaldu zuten.

Programarekin jarraituz, Kexaako bolatokira joan ginen. Bertan, Marian Isasik Aiarako boloan nola jolasten den erakutsi zigun, kirola probatzera animatu ginen parte-hartzaileen artean minitxapelketa dibertigarri bati bide emanez.

Arcos de Quejanan bazkaldu ondoren, Ametsen hariztiari bisita egin genion, aire zabaleko museoa, 25 artistaren lana bere haritzen azalean bistaratzen duena.

Eskerrik asko hurbildu zineten emakume guztiei, hurrengo Topaketara arte!
 

Argazki-galeria

Myrian Carolina Arciniegas, Tolimakoa, Kolonbia.
Luisa Liseth Garcia Tiu eta Evangelina Samines Bocel de Ibaté de Sololá, Guatemala

Arabako Foru Aldundiko Berdintasun, Lankidetza eta Kulturartekotasun Zerbitzuak bilera bat izan du Kolonbiako Yenidia Cuellar lider feminista eta nekazariarekin, zeina Kolonbiako Cimitarra ibaiko Nekazari Elkarteko kide baita.

Bere lidergo feminista, baserritar eta ingurumenekoaren ondorioz, mehatxuen, jazarpenaren eta estigmatizazioaren eraginpean dago etengabe. Horregatik, gaur egun, Giza Eskubideen defendatzaileak Babesteko Kataluniako Programaren barruan dago, eta sei hilabetez egongo da Bartzelonan.

Ekintzailearekin izandako topaketan, bertatik bertara ezagutu ahal izan genituen bere lurraldean egiten dituen jarduerak, aurkitzen dituzten zailtasunak, eta Nekazarien Erreserbako Eremu jasangarri bat eraikitzeko antolaketa-apustua, non giza eskubideak errespetatzen diren nekazaritzaren eta ingurumenaren kontserbazioaren ikuspegi feminista batetik.

Yenidia Prebentzio eta Babeserako Erakunde arteko Ibilbidearen sustatzailea da. Nekazarien apustua da, emakumeen indarkeriei aurre egiteko protokolo komunitario bat ezartzeko. Giza Eskubideen eta ingurumenaren alde egindako lanean, zilegi ez den erabilera duten laboreen ordezkapena babesten du, 2016an sinatutako Bake Akordioaren zati dena, eta horrek etengabeko arrisku-egoera sortzen dio.

Arabako Foru Aldundiko Berdintasun, Lankidetza eta Kulturartekotasun Zerbitzuak topaketa bat izan du Paolina Albani kazetariarekin, Mugarik Gabe lankidetza-erakundearen proiektu baten barruan.

Paolina Albani Guatemalakoa, herrialde horretako komunikabide alternatiboa den Prentsa Komunitarioko lantaldeko kidea da. Azken urteotan, Europar Batasuneko Prentsa Solway Investment nikel errusiar eta suitzarraren meatzaritza transnazionalak El Estorreko (Izabal) q 'eqchi komunitatean eskubideen urraketak argitara eman dituen ikerketa prozesu baten parte aktiboa izan da. Salaketa bi unetan egin zen, ikerketa zabal eta zorrotz baten ondoren. Ikerketa horretan 60 kazetari eta 20 komunikabide baino gehiagok parte hartu zuten, hala nola El País, Proceso, The Guardian, Le Monde. Horri esker, azaleratu egin dira lurralde, natura, defendatzaileen aurkako kriminalizazioak, kutsadura eta ustelkeria orokorra.

Guatemala beste bi egoera benetan larritan murgilduta dago: hauteskunde-prozesua, hautagaitzaren bat kanpoan uztean iruzur egiteko arrisku larriarekin; eta bere lanean independentzia eta zintzotasuna mantentzen saiatzen diren komunikabide eta kazetari bakanen kriminalizazioa, Erkidegoko Prentsa hedabide digitala barne.

Laburpen grafikoa